Da li znate, koji grad zovu srpska Atina?

Smešten na obalama reke Dunav impozantan grad kulture i turizma, na obroncima Fruške Gore, Novi Sad, iz godine u godinu sve više cveta. Grad koji pruža ruke svima koji žele da uživaju u raznolikosti, umetnosti i uljudnosti. Predstavlja raskršće najvažnijih evropskih puteva, drumskih i železničkih, što značajno doprinosi industrijskom, kulturnom i privrednom razvitku grada. Danas je, posle svih nedaća koje je stojički podneo, savršen spoj istorije i budućnosti, tradicionalnog i savremenog načina života.

Početkom 19. veka, srpski prosvetitelj i reformator pravopisa Vuk Stefanović Karadžić rekao je da je Novi sad najveće srpsko opščestvo na svetu, a Jovan Skerlić je zabeležio da se u Novom Sadu tada pisalo i mislilo za ceo srpski narod. Srbija je tada bila pod tuđinskom vlašću a Novi sad središte nacionalnog identiteta, razvoja političke i kulturne misli i najveći grad nastanjen Srbima.
Novi Sad je prepoznatljiv po bogatoj kulturnoj baštini i tituli „Srpska Atina“. Ovo neobično poređenje vuče korene iz XIX veka, kada je osnovana Matica srpska, najstarija književna, kulturna i naučna institucija srpskog naroda osnovana u Pešti 1826. godine. Potreba nacionalne homogenizacije, prosvećivanja, kao i izdavanja srpskih knjiga, bili su osnovni razlozi za formiranje ovakvog Društva. Inače, Matica je srpska je prva Matica jednog slovenskog naroda. Po ugledu na nju kasnije su se razvile Matice ostalih.


Neposredni povod za osnivanje Matice srpske predstavljala je potreba za preuzimanjem Serbske letopisi (kasnijeg Letopisa Matice srpske), najstarijeg srpskog književnog časopisa i tada jedinog srpskog glasila, kome je pretilo gašenje. Književno i kulturno društvo odigralo je ogromnu ulogu u procvatu nauke i kulture Srba u Vojvodini. Matica je 1864. godine preseljena u Novi Sad i od tada je ovaj grad poznat kao Srpska Atina.


Još od davnina beleženo je o Novomm Sadu kao gradu koji je utemeljen kao pravi primer šta sve može učiniti tolerancija i trgovina. Od samog nastanka, Novi Sad je bio višenacionalni grad. Najviše je uvek bilo Srba, ali i Mađara, Hrvata, Slovaka, Rusina, Grka, Cincara, Jevreja , Rumuna, Roma….Svi zajedno svojim talentima, tradicijom i duhovnošću dosegli su vrhove u mnogim oblastima a po najviše u kulturi. Plod te neverovatne simbioze kreativnosti donela je Novom Sadu laskavu i potpuno zasluženu titulu Evropske prestonice kulture za 2022.godinu kao prvi grad u ovom delu Evrope koji je poneo tu nagradu, jer su do sada dobitnici bili iz Zapadne Evrope – Pariz, Minhen, Berlin, Oslo i druge metropole.


Drugi po veličini grad naše zemlje i administrativni, privredni i univerzitetski centar AP Vojvodine, Novi Sad, ima toliko toga da pruži svakom ko ovde svrati makar na dan…a verujte malo je dan u ovom divnom gradu. Jedan od simbola grada jeste Petrovaradinska tvrđava, jedna od najbolje očuvanih i druga po veličini u Evropi, koja se nalazi na desnoj obali Dunava. Izgradili su je Austrougari u 18. veku, kao zaštitu od Osmanlija koji su predstavljali stalnu pretnju Zapadnoj Evropi. Osim istorijskog značaja, tvrđava je i jedan od najposećenijih lokaliteta u Novom Sadu. Njen simbol je i takozvani Pijani sat, a ime je dobio po tome što mala kazaljka pokazuje minute, a velika sate, što mnoge posetioce može zbuniti. U samom srcu Novog Sada možete posetiti Crkvu Imena Marijinog, izgrađenu 1894. godine i koja stoji ponosno na glavnom trgu – Trg Slobode.

Ova rimokatolička crkva je ujedno i najveći religiozni objekat u ovom gradu, a Novosađani je popularno nazivaju “katedrala”. U večernjim satima predivno svetli i na neki način dočekuje svakog ko iz pravca Srpskog narodnog pozorišta dolazi na trg. Pored mnogobrojnih ulica koje čine ovaj grad posebnim, Dunavska zauzima posebno mesto. Osim što je jedna od najpoznatijih, ujedno je i jedna od najstarijih ulica ovog grada. Njom možete prošetati od centra grada do dunavske obale. Ova ulica krije mnoge lepote ali zanimljivoti – ovde možete videti topovsko đule koje i dalje stoji u fasadi jedne kuće, možete posetiti Narodnu biblioteku ili Muzej Vojvodine.

U njenoj blizini nalazi se Dunavski park, zelena oaza Novog Sada, ali i mnogobrojne višespratnice podignute u neobaroknom stilu. Neverovatan je osećaj kada se okrenete oko sebe i vidite predivne građevine koje krase centralne ulice vojvođanske prestonice – Gradsku kuću, spomenik Svetozaru Miletiću delo vajara Ivana Meštrovića, mistični Devičanski dvor, sabornu crkvu – Crkvu Svetog Nikole, spomenik Jovanu Jovanoviću Zmaju pesniku bez kog ni jedno detinjstvo naše dece ne bi bilo isto a rođenog u ovom gradu.A pored svih tih divnih stvari, Novi Sad je domaćin jednog od najvećih evropskih festivala Exit.


Ovom gradu uvek se vraćam trčećim korakom i širom raširenih ruku, grad mladih, grad kulture, Neoplante, širokih bulevara i mirnih opuštenih ljudi…..